Onderzoeksrapport ‘Kansen op een goede start’ in het basisonderwijs en (deelname aan) VVE-programma’s

Sardes en SEO Economisch Onderzoek hebben onderzoek gedaan naar het verbeteren van de kansen van jonge kinderen uit kwetsbare maatschappelijke groepen bij de start in het basisonderwijs. Aanleiding vormen de zorgen over de deelname van doelgroepkinderen aan voorschoolse educatie en basisschool bij 4 jaar en (het risico op) moeilijk inhaalbare onderwijsachterstanden van jonge kinderen. Het onderzoek heeft in kaart gebracht wat de meest kansrijke beleidsmaatregelen voor Nederland zijn, gegeven het huidige voorschoolse en schoolse stelsel.

De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: Wat zijn de meest kansrijke beleidsmaatregelen voor Nederland om de onderwijskansen van kinderen met (een risico op) een onderwijsachterstand te vergroten bij de start in het basisonderwijs?

Deze vraag is in drie thema’s uitgewerkt en beantwoord aan de hand van negen deelvragen. In bijgaand document ‘Kansen op een goede start’, het onderzoeksrapport van Sardes en SEO, zijn de antwoorden beknopt en uitgebreid toegelicht.

Op 24 juni 2025 heeft het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hierop een reactie gestuurd aan de Tweede Kamer. Deze is hier terug te lezen.

Uit de beleidsreactie:
Voor wat betreft het vergroten van de deelname is mijn ambitie om (1) de leerplichtige leeftijd te verlagen van vijf naar vier jaar, rekening houdend met een leeftijdsadequaat aanbod voor vierjarigen. Tegelijkertijd realiseer ik me dat de randvoorwaarden hiertoe (financieel en personeel) nog verdere uitwerking vragen. Die verdiepingsslag ga ik maken.
Daarnaast (2) roep ik gemeenten die dat nog niet doen, op, voorschoolse educatie aan te bieden aan kinderen vanaf 2 jaar, en
(3) moedig ik gemeenten aan zich te blijven inspannen voor het vergroten van het bereik van voorschoolse educatie op een manier die werkt voor de inwoners in hun wijken.
Voor wat betreft het verhogen van de kwaliteit (1) blijf ik scholen die dit het hardst nodig hebben, stimuleren om een hogere beroepskracht-kind ratio in te zetten in de groepen 1 en 2, en (2) beschrijf ik welke inzet dit Kabinet biedt in de ondersteuning van ontwikkelingsstimulering in de thuissituatie.

De brief sluit af:

Een goede start voor elk kind

We hebben het talent van ieder kind nodig. In de praktijk is voor sommige kinderen de kans groter dat zij al bij de start van hun schoolloopbaan een achterstand oplopen. Die kans moeten we koste wat kost zo klein mogelijk maken. Dat is niet zomaar geregeld. Een duurzame verandering lukt bovendien alleen wanneer we met alle betrokkenen de handen ineenslaan. Laten we ons gezamenlijk hard maken om achterstanden vroeg bij de start van het onderwijs weg te werken. We hebben elk kind én elk talent in Nederland even hard nodig.

De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

Mariëlle Paul